بیکاری یکی از معضلات اقتصادی است که در بسیاری از کشورها وجود دارد. این معضل نه تنها خود فرد بیکار را تحت فشار قرار می‌دهد، بلکه بر کل جامعه تاثیر منفی می‌گذارد.
یکی از مهم‌ترین راهکارهای مقابله با این مشکل این است که بفهمیم کمترین نرخ بیکاری در کدام رشته است؟ به همین دلیل تصمیم گرفتیم در این مطلب از سایت کار از ما، این رشته‌ها و مشاغل در کل دنیا و ایران را بررسی کنیم، عوامل موثر بر نرخ بیکاری را بشناسیم و در نهایت برای کاهش نرخ بیکاری، راهکارهایی را ارزیابی خواهیم کرد.
تعریف نرخ بیکاری
نرخ بیکاری یکی از شاخص‌های اقتصادی و نشان‌دهنده وضعیت اشتغال و عدم اشتغال در یک جامعه است. نرخ بیکاری شامل افرادی است که در حال حاضر شاغل نیستند اما به‌دنبال کار می‌گردند.
نرخ بیکاری برای تمام صنایع شغلی و در تمام جوامع با این فرمول محاسبه می‌شود:
(جمعیت فعال اقتصادی ÷ تعداد افراد بیکار) × ۱۰۰ = نرخ بیکاری
جمعیت فعال اقتصادی یعنی افرادی که به سن قانونی کار کردن، رسیده‌اند و شاغل یا در جستجوی شغل هستند. بر اساس قانون کار ایران و سازمان تامین اجتماعی، سن قانونی کار حداقل ۱۵ سالگی است و حداکثر آن به‌طور دقیق مشخص نشده.
به‌طور کلی، نرخ بیکاری، سلامت اقتصادی یک کشور را نشان می‌دهد و می‌تواند تحت تاثیر عوامل مختلفی کاهش یا افزایش یابد مانند تغییر و تحولات اقتصادی، تغییرات فرهنگی، تغییرات جمعیتی، ظهور فناوری‌های جدید، تغییر در صنایع و…
بررسی رشته‌هایی با کمترین نرخ بیکاری
در این قسمت، بررسی می‌کنیم که کمترین نرخ بیکاری در کدام رشته است و نگاهی می‌اندازیم به رشته‌هایی با کمترین نرخ بیکاری در کل دنیا و ایران.
رشته‌هایی با کمترین نرخ بیکاری در دنیا
اگر خودتان یا اطرافیان‌تان در مرحله انتخاب رشته و ورود به دانشگاه هستید، می‌توانید لیست رشته‌های زیر را در نظر بگیرید. این مشاغل کمترین نرخ بیکاری را در کل دنیا دارند.
| مشاغل | نرخ بیکاری |
| مهندسی صنایع |
٪۰.۲ |
| رشته تکنولوژی پزشکی هسته‌ای از جمله مشاغل این رشته عبارتند از کارشناس علوم آزمایشگاهی، تکنسین‌های اشعه ایکس، رادیولوژیست، سونوگرافیست و… |
٪۰.۴ |
| رشته علوم اجتماعی که شامل مشاغلی از جمله مددکار اجتماعی، مشاور مدرسه، متخصص بهداشت عمومی و… است. |
٪۰.۶ |
| رشته پرستاری |
٪۱.۳ |
| مشاغل فنی مانند تعمیر وسایل، نصب لوازم و… |
٪۲.۲ |
| مشاغل مدیریتی، حرفه‌ای و سایر رشته‌های مرتبط |
٪۲.۳ |
| مشاغل اداری و بخش فروش |
٪۳.۷ |
| مشاغل منابع طبیعی و ساختوساز از جمله معماران، مهندسان و… |
٪۴.۲ |
| مشاغل حوزه تولید، حمل‌ونقل و جابه‌جایی |
٪۵.۲ |
| مشاغل خدماتی مانند صندوق‌دار |
٪۵.۳ |
رشته‌هایی با کمترین نرخ بیکاری در ایران
در ایران به دلیل تقاضای بالا مشتریان، مهارت‌های خاص و تخصصی کارمندان و…، برخی از مشاغل نرخ بیکاری کمتری دارند که در جدول زیر آن‌ها را مشاهده می‌کنیم.
| مشاغل | نرخ بیکاری |
| رشته بهداشت مانند پزشکی، دندان‌پزشکی، پرستاری، مامایی، داروسازی و… |
٪۸.۷ |
| روزنامه‌نگاری |
٪۸.۸ |
| رشته علوم تربیتی |
٪۹.۳ |
| رشته خدمات امنیتی مانند مشاغل امنیتی، نظامی، حفاظتی و… |
٪۱۰ |
| رشته خدمات حمل و نقل |
٪۱۰.۶ |
| رشته دامپزشکی |
٪۱۳.۳ |
| رشته علوم انسانی |
٪۱۴.۱ |
عوامل موثر بر کاهش نرخ بیکاری در رشته‌های مختلف
عوامل متعددی می‌توانند نرخ بیکاری را در یک جامعه کاهش دهند که در ادامه، برخی از مهم‌ترین این عوامل را بررسی می‌کنیم:
1_ رشد اقتصادی
موثرترین عاملی که نرخ بیکاری یک جامعه را کاهش می‌دهد، رشد اقتصادی یک کشور است. یعنی وقتی اقتصاد یک کشور رشد می‌کند، نیاز و تقاضای مردم برای خدمات و محصولات بالا می‌رود، کسب‌وکارها مجبورند تولیدات خود را افزایش دهند و در نتیجه برای رسیدن به این هدف باید نیروی کار بیشتری در شرکت استخدام کنند.
2_ توسعه صنایع
افزایش صنایع مختلف در یک کشور، یکی دیگر از عواملی است که نرخ بیکاری را کاهش می‌دهد. وجود صنایع زیاد و متنوع مانند صنعت تکنولوژی، صنعت پوشاک، صنعت بهداشتی آرایشی، صنعت دارو و… باعث افزایش فرصت‌های شغلی برای افراد جویای شغل و در نتیجه کاهش بیکاری می‌شود. در واقع هرچه تعداد صنایع در یک کشور بیشتر باشد، فرصت‌های شغلی و تقاضا برای استخدام افراد بیشتر و نرخ بیکاری کمتر خواهد بود.
3_ کسب آموزش
یکی دیگر از عوامل موثر بر کاهش نرخ بیکاری، کسب آموزش و مهارت‌آموزی است. افرادی که آموزش‌های مختلف دریافت می‌کنند، دانش و یادگیری خود را ارتقا می‌دهند، مهارت‌های گوناگون یاد می‌گیرند و…، به‌راحتی می‌توانند وارد بازار کار شوند و شانس بیشتری برای پیدا کردن شغل دارند.
4_ گسترش فناوری
گسترش فناوری و تکنولوژی از جمله توسعه هوش مصنوعی، رباتیک، اتوماسیون و… می‌تواند به ایجاد مشاغل جدید کمک کند مثلا مشاغل مربوط به انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله تکنسین توربین‌های بادی، مهندسان انرژی، نصاب پنل‌های خورشیدی و…
5_ سیاست‌های دولتی
حتی دولت‌ها نیز با راه‌اندازی برنامه‌های حمایتی می‌توانند نرخ بیکاری را در جامعه خود کاهش دهند. مثلا ارائه وام‌های کم‌بهره به افرادی که می‌خواهند کسب‌وکار خود راه اندازند، دریافت مالیات کم از صاحبان مشاغل، ارائه تسهیلات و طرح‌های تشویقی به سازمان‌هایی که افراد بیکار یا مردم با شرایط خاص مانند افراد دارای معلولیت را استخدام می‌کنند و…
6_ سیاست‌های تجاری و صادرات
هرچه صادرات یک کشور بیشتر باشد، تولیدات آن افزایش می‌یابد و کسب‌وکارها برای تولید بیشتر به کارمندان بیشتری نیاز دارند و این به کاهش نرخ بیکاری کمک می‌کند.
7_ تغییرات جمعیتی
تغییرات جمعیتی نیز به انواع گوناگون می‌تواند نرخ بیکاری را کم کند. مثلا در کشوری که جمعیت زیادی از آن سالمند هستند، تقاضا برای خدمات پزشکی، مراقبت‌های بهداشتی و… زیاد می‌شود و همین امر، فرصت‌های شغلی زیادی را در این صنایع برای قشر جوان جامعه ایجاد می‌کند مثل پرستاری، پزشکی، تولید خدمات پزشکی مانند ویلچر، واکر، عصا و…
همچنین اگر کشورها بتوانند فرصت‌های خوبی برای مهاجران فراهم کنند، ورود جمعیت زیادی از مهاجران نیز باعث رونق اقتصادی، ایجاد مشاغل جدید و در نهایت کاهش نرخ بیکاری در آن کشور می‌شود.
8_ افزایش کارآفرینی
و در نهایت، ایجاد کارآفرینی و کسب‌وکارهای مختلف باعث افزایش فرصت‌های شغلی در کشور می‌شود. بنابراین همان‌طور که گفتیم، اگر دولت از کسب‌وکارهای نوپا حمایت کند، نه تنها به رشد و موفقیت کارآفرین و تیمش کمک می‌کند، بلکه باعث توسعه و رشد اقتصادی کشور می‌شود.
آشنایی با بهترین شغل های 10 سال آینده جهان به شما کمک می‌کند تا تصمیم بهتری برای آینده شغلی خود بگیرید.
راهکارهایی برای کاهش نرخ بیکاری در رشته‌های مختلف
کاهش نرخ بیکاری یک فرایند پیچیده است و به اقدامات کوتاه‌مدت و بلند مدتی نیاز دارد. این فرایند پیچیده معمولا با همکاری دولت، کسب‌وکارها و سایر ذینفعان حاصل می‌شود. در این قسمت به راهکارهایی می‌پردازیم که می‌توانند نرخ بیکاری را در رشته‌ها و مشاغل گوناگون کاهش دهند:
1_ کسب آموزش و مهارت‌آموزی
ارائه برنامه‌های آموزشی و حرفه‌ای و مهارت‌آموزی از سوی دولت باعث می‌شود تا افراد با دانش کافی، مهارت‌های بالا و مدارک حرفه‌ای وارد بازار کار و شغل مد نظرشان شوند. مثلا برخی از موسسات دولتی، دانشگاه‌ها و…، دوره‌های مختلفی مانند دوره تخصصی سئو، برنامه‌نویسی، طراحی گرافیک و… را با قیمت‌های منصفانه برای علاقه‌مندان برگزار می‌کنند.
This study answers the research question regarding vocational training and unemployment rate decline between 2000 and 2010. Vocational training contributes to a decline in the unemployment rate in the regions studied. The higher the percentage of people who completed vocational training, the lower the unemployment rate.
ترجمه متن:
این مطالعه در طول سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ ارتباط میان آموزش‌های فنی و حرفه‌ای و کاهش نرخ بیکاری را سنجید و به این نتیجه رسید که هرچه افراد بیشتری تحت آموزش‌های فنی و حرفه‌ای قرار بگیرند و آن‌ها را به پایان برسانند، نرخ بیکاری نیز پایین‌تر می‌آید.
منبع: tvet-online.asia
شاید اگر بدانید که درآمد گرافیست و درآمد متخصص سئو حدودا چقدر است، برای آموزش دیدن در این مهارت‌ها انگیزه بیشتری پیدا کنید.
2_ خدمات تطبیق شغلی
گسترش خدمات تطبیق شغلی به‌صورت آنلاین و آفلاین به افراد جویای کار کمک می‌کند تا به فرصت‌های شغلی گوناگون دسترسی داشته باشند و زودتر بتوانند شغل مورد نظرشان را پیدا کنند مثلا راه‌اندازی سایت‌ها و اپلیکیشن‌های کاریابی به افراد جویای کار این امکان را می‌دهند تا بر اساس تخصص و مهارت‌های خود، فرصت‌های شغلی مد نظرشان را پیدا کنند و برای آن‌ها رزومه بفرستند.
3_ حمایت از کارآفرینی
همان‌طور که می‌دانید، هرچه تعداد کارآفرینی‌ها و کسب‌وکارهای جدید افزایش یابد، فرصت‌های شغلی نیز بیشتر می‌شود. بنابراین دولت‌ها باید با ارائه آموزش‌های حرفه‌ای، حمایت‌های مالی و مشاوره‌های تخصصی، کارآفرینان را به راه‌اندازی کسب وکار خود تشویق کنند و موانع را از سر راه آن‌ها بردارند.
4_ بهبود قوانین بازار کار
قوانین و مقررات بازار کار را اصلاح و به‌روز و تا جای ممکن قوانین منصفانه‌ای اعمال کنید تا کسب‌وکارها راحت‌تر راه بیفتند، بتوانند با کمترین چالش‌ها به کارشان ادامه دهند و نیروهای بیشتری استخدام کنند.
مثلا دولت‌ها می‌توانند برای کسب‌وکارها طرح‌هایی تحت عنوان “کمک‌های مالی برای استخدام” در نظر بگیرند تا آن‌ها کارمندان جدید استخدام کنند.
5_ پروژه‌های عمومی و زیربنایی
یکی دیگر از راهکارهای کاهش نرخ بیکاری، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی عمومی است. این پروژه‌ها می‌توانند فعالیت اقتصادی را گسترش دهند و فرصت‌های شغلی جدیدی ایجاد کنند زیرا باعث ایجاد مشاغل در صنایع ساختوساز و سایر مشاغل مربوطه می‌شود. همچنین این پروژه‌ها نه تنها بسیاری باعث ایجاد فرصت‌های شغلی زیادی می‌شود، بلکه زیرساخت‌های کشور را نیز تقویت می‌کند.
مثلا پروژه “ساخت آزادراه‌ها” باعث ایجاد مشاغل در بخش ساختوساز، مهندسی و خدمات نگهداری می‌شود.
6_ حمایت از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط
دولت‌ها باید از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط حمایت کنند تا گسترش یابند، به کسب‌وکارهای بزرگ تبدیل شوند و کارمندان بیشتری استخدام کنند. این حمایت‌ها می‌تواند شامل کمک‌های مالی، مشوق‌های مالیاتی و… باشد.
مثلا “طرح حمایت از توسعه کسب‌وکارهای نوپا” در ایران، به کسب‌وکارهای کوچک متوسط وام‌های کم‌بهره و مشاوره‌های تخصصی می‌دهد تا رشد کنند.
7_ ارائه مزایای بیکاری
با ارائه مزایای بیکاری به افرادی که شغل ندارند، از آن‌ها حمایت کنید تا در این شرایط پشتوانه مالی داشته باشند و بتوانند با حال بهتری به‌دنبال یک شغل جدید بگردند. مثلا برخی از سازمان‌های بیمه در مدت زمان محدودی به افراد بیمه بیکاری می‌دهند مثلا تا یک سال.
8_ ارائه برنامه‌های اشتغال جوانان
یکی دیگر از راهکارهای کمک‌کننده این است که دولت‌ها برنامه‌های طراحی کنند و در این برنامه‌ها به‌طور خاص به بیکاری جوانان بپردازند، برای آن‌ها فرصت‌های آموزشی در نظر بگیرند و در نهایت کمک کنند تا شغل پیدا کنند و وارد بازار کار شوند.
مثلا مجتمع آموزشی نیکوکاری رعد، به‌طور رایگان فرصت‌های آموزشی مختلفی در اختیار افراد دارای معلولیت‌های جسمانی قرار می‌دهد و پس از اتمام هر دوره آموزشی و کسب مدرک توسط افراد، کمک می‌کند تا وارد بازار کار شوند.
نکته: لیست بهترین شغل پردرآمد برای آقایان را برای شما گردآوری کرده‌ایم تا بهتر بتوانید شغل مناسب خود را پیدا کنید.
9_ ترویج تجارت و صادرات
ترویج تجارت و صادرات در یک جامعه نه تنها می‌تواند فرصت‌های شغلی زیادی ایجاد کند، بلکه باعث رشد اقتصادی کشور می‌شود.
مثلا کشور ایران کالاهایی مانند نفت، گاز، محصولات کشاورزی، محصولات غذایی، مصالح ساختمانی و… را به کشورهای همسایه و سایر کشورهای جهان صادر می‌کند.
10_ توسعه مناطق
توسعه مناطقی که کمتر توسعه‌یافته‌اند و از نظر اقتصادی در سطح پایین‌تری قرار دارند هم می‌تواند یک سرمایه‌گذاری هدفمند و توسعه زیرساخت‌ها باشد و هم می‌تواند نرخ بیکاری در بین مناطق مختلف را از بین ببرد و نابرابری‌ها را کاهش دهد.
مثلا یکی از پروژه‌هایی که در ایران انجام شد، پروژه توسعه منطقه‌ای در سیستان و بلوچستان بود که هم باعث سرمایه‌گذاری و هم باعث ایجاد فرصت‌های شغلی و کاهش نرخ بیکاری در این استان شد.
11_ تشویق دورکاری
دورکاری را ترویج دهید تا افراد با هر شرایطی بتوانند شغل داشته باشند. مثلا افراد دارای معلولیت با مشکل رفت‌وآمد مواجه‌اند و دورکاری یکی از بهترین گزینه‌ها برای آن‌هاست یا مادرانی که فرزندان کوچک دارند ترجیح می‌دهند شغل از راه دور داشته باشند تا بتوانند در حین انجام کارهایشان، در کنار فرزندان‌شان باشند.
بسیاری از شرکت‌ها مثل دیجی‌کالا، تپسی و… به‌ویژه بعد از دوران کرونا، امکان دورکاری را برای کارمندان‌شان فراهم کرده‌اند.
12_ همکاری با سازمان‌های دولتی و خصوصی
برای ارائه برنامه‌های آموزشی، دوره‌های کارآموزی و به‌طور کلی مهارت‌آموزی، با سازمان‌های دولتی و خصوصی همکاری کنید مثلا افرادی که در حوزه پزشکی و بهداشت هستند، می‌توانند دوران کارورزی یا طرح‌شان را در بیمارستان‌های دولتی، درمانگاه‌ها و… بگذرانند تا تجربه عملی کسب کنند و پس از اتمام دوره کارآموزی‌شان، در این سازمان‌ها استخدام شوند.
13_ رشد اقتصادی فراگیر
مطمئن شوید که رشد اقتصادی در جامعه فراگیر است و همه مردم در هر سطح اجتماعی و اقتصادی از این رشد بهره‌مند می‌شوند. مثلا همان‌طور که فرصت‌های آموزشی برای مردم شهر فراهم می‌شود، در اختیار مردم روستایی هم قرار بگیرد تا آن‌ها هم بتوانند حرفه‌های مختلف را یاد بگیرند و شغلی پیدا کنند.
14_ سرمایه‌گذاری در تحقیقات و توسعه
در انجام تحقیقات مختلف سرمایه‌گذاری کنید تا نوآوری در کشور ترویج داده و مشاغل جدید ایجاد شوند.
مثلا در دوران کرونا، بسیاری از کشورها برای ساخت دارو سرمایه‌گذاری کردند و توانستند با موفقیت واکسن کرونا را تولید کنند. در نتیجه آن‌ها نه تنها نرخ بیکاری را در دوران کرونا کاهش دادند، بلکه با صادرات واکسن‌های تولیدشده، اقتصاد کشورشان رشد کرد.
15_ ارائه قوانین کاری منعطف
و در نهایت، کارفرماها را تشویق کنید که قوانین کاری انعطاف‌پذیری مانند ساعت کاری شناور، امکان دورکاری، اشتراک شغل و… برای کارکنان‌شان در نظر بگیرند تا افراد با هر شرایط و ترجیحی بتوانند شغلی داشته باشند.
کلام آخر
در پایان، برای پاسخ به سوال اصلی این مطلب یعنی “کمترین نرخ بیکاری در کدام رشته است؟” می‌توان گفت که رشته‌هایی چون مهندسی صنایع، تکنولوژی پزشکی هسته‌ای، علوم اجتماعی، پرستاری، مدیریت و ساختوساز، در کل دنیا نرخ بیکاری کمی دارند و رشته‌هایی مانند مشاغل حوزه پزشکی و بهداشت، روزنامه‌نگاری، علوم تربیتی، خدمات امنیتی، خدمات حمل و نقل و دامپزشکی، در ایران از کمترین نرخ بیکاری برخوردار هستند.
منابع:
