حق سنوات یکی از حقوق اصلی کارمندان در قانون کار است. از این رو، تمام شرکت‌های دولتی و خصوصی موظف‌اند این حق را برای کارمندان‌شان پرداخت کنند. در غیر این صورت کارمندان می‌توانند به صورت قانونی از کارفرما شکایت کنند و حق خود را بگیرند.
در این مطلب از کار از ما به‌طور کامل توضیح داده‌ایم که سنوات چیست؟ حق سنوات و پایه سنوات چه فرقی با یکدیگر دارند؟ نحوه محاسبه سنوات به چه صورت است؟ حق سنوات به چه کسانی تعلق میگیرد؟ و…
سنوات چیست؟
حق سنوات که به آن مزایای پایان خدمت یا مزایای پایان کار هم گفته می‌شود، یکی از حقوق اصلی کارمندان و کارگران است که کارفرما موظف است پایان هر سال، پایان هر قرارداد یا پایان همکاری برای آن‌ها واریز کند و مبلغ آن برابر است با آخرین حقوق یک ماه کارمندان.
حق سنوات در ماده ۲۱ قانون کار، چنین تعریف شده است:
سنوات، مزایای پایان کار، حق سنوات یا مزایای پایان خدمت، مبلغی معادل یک ماه آخرین حقوق دریافتی (تمام مزد ثابت دریافتی در ماه) است که کارفرما باید به کارگران خود پرداخت کند.
سنوات یا مزایای پایان کار، باید با خاتمه یا فسخ قرارداد کار، به کارگر پرداخت شود.
این مبلغ به افرادی که کمتر از یک سال کارکرد داشته باشند نیز به نسبت مدت کارکردشان تعلق میگیرد و باید توسط کارفرما پرداخت شود.
حق سنوات یکی از مزایای اجباری کارمندان است و تمام سازمان‌های دولتی، خصوصی و نیمه خصوصی موظف هستند طبق قانون وزارت کار عمل کنند و حق سنوات کارمندان مشمول را پرداخت کنند. در صورتی که کارفرمایی این حق را برای کارمندانش واریز نکند، کارمندان می‌توانند به‌طور قانونی از او شکایت کنند و حق خود را بگیرند. برای این کار کافی‌ست مدارک مورد نیاز را جمع‌آوری کنید، به اداره کار مراجعه و شکایت‌تان را ثبت کنید.
- بیشتر بخوانید: کار در خانه بدون سرمایه اولیه
- بیشتر بخوانید: شغل های پردرآمد
قوانین دریافت سنوات
سنوات هم مانند سایر حقوق کارمندان شرایط و قوانین خاصی دارد که در این قسمت، قوانین آن را بررسی می‌کنیم:
- سنوات یکی از حقوق اصلی کارمندان است و پرداخت آن توسط کارفرما اجباری است. کارمندانی که سنوات دریافت نمی‌کنند، می‌توانند به صورت قانونی از کارفرمای خود شکایت کنند.
- تمام شرکت‌های رسمی و غیر رسمی باید برای تمام کارمندان خود سنوات پرداخت کنند.
- پرداخت حق سنوات به مجرد یا متاهل بودن افراد و همچنین به جنسیت افراد ربطی ندارد.
- پرداخت حق سنوات به بزرگ یا کوچک بودن شرکت و به تعداد کارمندان یک شرکت ربطی ندارد.
- اصلی‌ترین قانون سنوات این است که اگر افراد چند سال سنوات نگرفته باشند، هنگامی که بخواهند آن را دریافت کنند مبلغ سنوات با نرخ سال جاری برایشان حساب می‌شود. مثلا اگر فردی ۱۰ سال سنوات دریافت نکرده باشد و امسال برای دریافت آن اقدام کند، مبلغ سنوات کل ۱۰ سال طبق نرخ سال ۱۴۰۳ برای او حساب می‌شود.
- عوض شدن کارفرما بر پرداخت حق سنوات تاثیری ندارد.
- سنوات به کارگران فصلی هم تعلق میگیرد.
- سنوات به دانش‌آموزان و دانشجویانی که مشاغل تابستانی دارند تعلق نمی‌گیرد.
- در صورتی که افراد قبل از پایان سال استعفا دهند یا همکاری خود را قطع کنند، حق سنوات باید بر اساس میزان عملکرد آن‌ها محاسبه و برایشان واریز شود.
- سنوات بر اساس سابقه کاری افراد پرداخت می‌شود و به مدت زمان قرارداد کاری ربطی ندارد.
- اگر سابقه کاری افراد کمتر از یک سال باشد، مبلغ سنوات بر اساس میزان کارکرد و روزهای کاری او محاسبه می‌شود.
- سنوات به کارگران ساعتی و پاره وقت هم تعلق میگیرد. مبلغ سنوات برای آن‌ها بر اساس میانگین حقوق دریافتی آن‌ها در ۹۰ روز کاری محاسبه می‌شود.
- مبلغ حق سنوات برای هر کس متفاوت است زیرا حق سنوات بر اساس میزان سابقه کاری هر فرد و حقوق دریافتی آن‌ها محاسبه می‌شود.
- حق سنوات باید به نرخ سال جاری محاسبه شود.
- سنوات به دستور کارفرما و طبق شرایط شرکت می‌تواند به صورت ماهانه، سالانه یا هنگام به پایان رسیدن قرارداد کاری برای کارمندان واریز شود.
- بیشتر بخوانید: بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان چیست؟
- بیشتر بخوانید: حق ماموریت در قانون کار
تفاوت حق سنوات و پایه سنوات چیست؟
حق سنوات و پایه سنوات تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند که برای درک تفاوت آن‌ها باید به تعریف هر یک بپردازیم:
حق سنوات
حق سنوات که با نام‌های دیگری از جمله مزایای پایان خدمت یا مزایای پایان کار هم شناخته می‌شود، به معنای پاداش کار است که در پایان سال، پایان قرارداد کاری یا پایان کار به کارمندان پرداخت می‌شود و مبلغ آن به اندازه آخرین حقوق یک ماه کارمندان است. حق سنوات یکی از مزایای اجباری کارمندان است که کارفرما موظف به پرداخت آن است و در صورت نپرداختن، کارمند می‌تواند به‌طور قانونی از او شکایت کند.
حق سنوات به تمام کارمندان رسمی، غیر رسمی، تمام وقت و پاره وقت تعلق میگیرد.
پایه سنوات
پایه سنوات همان مبلغی است که افراد در پایان سال تحت عنوان سنوات و عیدی دریافت می‌کنند. علاوه‌بر این، می‌توان پایه سنوات را به صورت ماهانه نیز دریافت کرد. کارفرماها موظف‌اند پایه سنوات را برای همه کارمندان رسمی و غیر رسمی خود پرداخت کنند. مبلغ پایه سنوات مانند حق سنوات هر سال تغییر می‌کند.
مبلغ پایه سنوات در بعضی از شرکت‌ها که دارای طرح طبقه‌بندی مشاغل هستند بر اساس پایه حقوق‌شان محاسبه و واریز می‌شود در حالی که در برخی از شرکت‌های دیگر، پایه سنوات در هر سال معادل یک حقوق ماهانه افراد است.
پایه سنوات نوعی مزایای جانبی و نوعی مبلغ حمایتی است که به منظور جبران حقوق کارگران و کارمندان برای آن‌ها واریز می‌شود. همچنین باید در نظر داشت که پایه سنوات مشمول بیمه و مالیات می‌شود.
حق سنوات به چه کسانی تعلق میگیرد؟
اگرچه حق سنوات باید برای تمام افراد شاغل در شرکت‌های دولتی و خصوصی پرداخت شود اما به طور کلی، این حق هم مانند هر قانون دیگری مشمولین خاص خودش را دارد.
بنابراین اگر می‌خواهید به‌طور دقیق‌تر بدانید، حق سنوات به تمام افراد زیر تعلق میگیرد:
- تمام افراد شاغلی که قرارداد کاری رسمی یا غیر رسمی دارند.
- کارگرانی که به صورت فصلی، روزانه و… کار می‌کنند.
- افرادی که قراردادهای کاری آن‌ها تمام وقت یا نیمه وقت است.
- کارمندانی که قراردادهای کاری‌شان مطابق با قوانین وزارت کار است.
حق سنوات به چه کسانی تعلق نمی‌گیرد؟
همان‌طور که اشاره کردیم، سنوات یکی مزیت‌های اجباری کارمندان است و همه شرکت‌های دولتی و خصوصی موظف به پرداخت آن هستند.
با این همه، حق سنوات تنها در یک مورد به افراد تعلق نمی‌گیرد و آن هم دانش‌آموزان و دانشجویانی است که فقط در فصل تابستان کار می‌کنند.
- بیشتر بخوانید: بیمه کارفرما
- بیشتر بخوانید: شغل های با سرمایه کم
نحوه محاسبه سنوات سال 1403
میزان مبلغ سنوات توسط شورای عالی کار و در پایان هر سال شمسی به صورت رسمی اعلام می‌شود. شورای عالی کار، مبلغ سنوات را برای یک روز تعیین می‌کند. از این رو، کارفرماها برای محاسبه میزان سنوات به صورت ماهانه یا سالانه، باید عدد تعیین‌شده از سوی شورا را در تعداد روزهای هر ماه یا هر سال ضرب کنند.
فرمول قانونی که برای محاسبه سنوات پایان خدمت افراد در سال ۱۴۰۳ به کار می‌گیرند به شرح زیر است:
سنوات پایان خدمت سال ۱۴۰۳ = (حقوق پایه فرد × تعداد روزهای کارکرد او در طول یک سال) ÷ ۳۶۵ (تعداد روزهای سال ۱۴۰۳)
اجازه دهید مثالی برای فرمول بالا بیاریم تا این مطلب را بهتر درک کنید. به‌عنوان مثال اگر حقوق پایه فردی ۷ میلیون تومان باشد، سنوات پایان سال او حدودا ۵ میلیون تومان است زیرا:
۲,۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰ = ۳۰۰ × ۷,۰۰۰,۰۰۰
۵,۷۵۳,۴۲۴,۶۵۷ = ۳۶۵ × ۲,۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰
اگر فردی سنوات سالهای قبل را هم نگرفته باشد، مبلغ سنوات سالهای قبل نیز محاسبه شده و به مبلغ سنوات سال ۱۴۰۳ اضافه می‌شود.
سنوات افرادی که کمتر از یک سال کار کرده باشند نیز به صورت زیر محاسبه می‌شود:
سنوات = [(مزد روزانه × ۳۰ ) ÷ ۱۲ ] × تعداد ماه‌هایی که فرد کار کرده است.
در صورتی که تعداد روزهای کارکرد افراد مشخص باشد، محاسبه سنوات با فرمول زیر انجام می‌شود:
سنوات = [(مزد روزانه × ۳۰ ) ÷ ۳۶۵ ] × تعداد روزهایی که فرد کار کرده است.
محاسبه پایه سنوات با فرمول زیر انجام می‌شود:
پایه سنوات = (پایه سنوات ماهانه ÷ ۳۰ ) × کارکرد یک ماه
در نظر داشته باشید که مبلغ پایه توسط شورای عالی کار اعلام می‌شود.
عیدی و سنوات روزهای مرخصی یا بیماری چه می‌شود؟
در صورتی که روزهای مرخصی یا بیماری توسط سازمان تامین اجتماعی تایید شده باشد، آن روزها جزو سوابق کار افراد حساب می‌شود مانند مرخصی زایمان.
بنابراین در این شرایط، کارفرما باید عیدی و سنوات کارمندان را برای آن‌ها پرداخت کند.
- بیشتر بخوانید: بهترین شغل های 10 سال آینده ایران
- بیشتر بخوانید: شغل پردرآمد برای آقایان
حق سنوات کارگران غیررسمی چیست؟
حق سنوات برای کارگران رسمی و غیر رسمی به یک شکل حساب می‌شود. طبق قانون پرداخت حق سنوات، حتی افرادی که از طریق شرکت‌های پیمانکاری در جایی کار می‌کنند هم باید سنوات دریافت کنند.
علاوه‌بر این، کارگرانی که به صورت ساعتی، فصلی، نیمه وقت و… کار می‌کنند هم از حق سنوات برخوردار هستند. همان‌طور که گفتیم، محاسبه سنوات این افراد بر اساس میزان ساعت کارشان تعیین می‌شود. البته یکی دیگر از معیارهای محاسبه حق سنوات این افراد، میانگین حقوق دریافتی آن‌ها در ۹۰ روز آخر کارشان است.
زمان خاتمه قرارداد کار و پرداخت سنوات توسط کارفرما
دریافت حق سنوات هم مانند دیگر حقوق کارمندان شرایط و قوانین خاصی دارد. در ادامه به شرایطی اشاره می‌کنیم که اگر همکاری در آن‌ها پایان یافت، حق سنوات باید به کارمندان پرداخت شود.
1_ اخراج کارمند
پرداخت حق سنوات در اخراج موجه و اخراج غیرموجه کارمندان متفاوت است:
- اخراج موجه: اگر کارفرما، کارمند خود را با دلیل موجه اخراج کند باید حق سنوات را به اندازه همان آخرین حقوق ماهانه او بپردازد.
- اخراج غیرموجه: اگر کارفرما، کارمند خود را با دلیل غیرموجه اخراج کند باید حق سنوات را یک و نیم برابر آخرین حقوق ماهانه او بپردازد.
2_ از کارافتادگی
اگر کارمند به دلیل از دست دادن توانایی‌های جسمانی خود دیگر توانایی کار کردن نداشته باشد و از کارافتادگی او اثبات شود، کارفرما موظف است حق سنوات او را پرداخت کند.
3_ بازنشستگی
کارفرما باید برای افرادی که بازنشسته می‌شوند علاوه‌بر حقوق بازنشستگی، حق سنوات آن‌ها را هم پرداخت کند.
4_ پایان قرارداد
بر اساس ماده ۲۴ قانون کار، در صورت خاتمه قرارداد کاری معین یا مدت موقت، کارفرما موظف است به کارمندهایی که مطابق قراردادشان به مدت یک سال یا بیشتر کار کرده‌اند، به ازای هر سال سابقه کار مبلغی معادل یک ماه حقوق‌شان را تحت عنوان حق سنوات به آن‌ها پرداخت کنند.
بنابراین به گفته قانون کار می‌توان نتیجه گرفت که مهم نیست قرارداد کاری مدت‌دار باشد یا دائمی، در هر صورت با اتمام مدت زمان قرارداد کاری، کارفرما باید حق سنوات کارمند را پرداخت کند.
در این شرایط اگر کارمند زیر یک سال برای کارفرما کار کرده باشد، مبلغ حق سنوات با در نظر گرفتن تعداد روزهایی که کارمند کار کرده است، حساب می‌شود.
5_ استعفای کارمندان
حتی اگر کارمندان به هر دلیلی از کارشان استعفا دهند، کارفرما باید طبق قوانین مصوبه حق سنوات آن‌ها را بپردازد.
6_ فوت
اگر کارمند به هر دلیلی فوت کند، کارفرما موظف است حق سنوات او را به همراه حقوقش برای وارثان پرداخت کند.
7_ فسخ قرارداد
در صورتی که کارفرما به دلیل موجه یا غیرموجه قرارداد میان خود و کارمندانش را فسخ کند، باید حق سنوات آن‌ها را پرداخت کند.
زمان پرداخت حق سنوات
زمان پرداخت حق سنوات می‌تواند پایان هر سال کاری، پایان قرارداد کاری یا حتی هنگام پایان همکاری باشد. کارفرما و کارمند باید برای زمان پرداخت حق سنوات با یکدیگر به توافق برسند.
- بیشتر بخوانید: شغل های رشته انسانی برای خانم ها
- بیشتر بخوانید: بهترین شغل برای خانم ها در آلمان
آیا حق سنوات مشمول مالیات می شود؟
به گفته قانون وزارت کار، مالیات در بخش کسورات حقوق محاسبه می‌شود.
یعنی اگر فردی بعد از دریافت حق سنوات با شرکت قطع همکاری و تسویه کند، نباید مالیات حقوق سنوات از او کم شود اما اگر بعد از دریافت حق سنوات همچنان به همکاری خود با شرکت ادامه دهد، باید مالیات حقوق سنوات از مبلغ پرداختی او کم شود. مالیات حق سنوات ۱۰٪ است.
همچنین باید به این نکته اشاره کنیم که درآمدهای زیر ۱۰ میلیون تومان شامل دریافت مالیات نمی‌شوند.
بازخرید سنوات چیست؟
بازخرید سنوات مخصوص افرادی است که به هر دلیلی نمی‌توانند همکاری خود را با کارفرما ادامه دهند. یکی از دلایل رایج برای بازخرید سنوات، از کارافتادگی است. طبق آیین نامه ماده ۳۲ قانون کار، افرادی که به دلیل ناتوانی جسمانی یا از کارافتادگی و همچنین با تایید پزشک متخصص نمی‌توانند کارشان را ادامه دهند، می‌توانند از امکان بازخرید حق سنوات استفاده کنند. یعنی می‌توانند حق سنوات‌شان را زودتر از موعد مقرر درخواست کنند.
بازخرید حق سنوات چند قانون کلی دارد:
- از کار افتادگی یا ناتوانی‌های جسمانی افراد باید توسط کمیسیون پزشکی تشخیص داده شود و شورای اسلامی کار، سازمان بهداشت و درمان و نمایندگان قانونی کارگران درباره آن تشخیص تصمیم نهایی بگیرند. در صورت تایید از کار افتادگی، کارمندان می‌توانند سنوات خود را بازخرید کنند.
- پس از تایید از کارافتادگی، کارفرما موظف است به ازای هر سال سابقه کار فرد، معادل یک یا دو ماه از آخرین حقوق دریافتی کارمند را تحت عنوان سنوات بازخرید برایش پرداخت کند.
- برای بازخرید حق سنوات، کارفرما و کارمند باید با یکدیگر به توافق برسند.
- تمام افراد شاغل رسمی و غیر رسمی در اداره‌های دولتی و خصوصی می‌توانند به صورت کتبی درخواست بازخرید سنوات دهند.
سنوات ارفاقی
سنوات ارفاقی نوعی سنوات است که به برخی از کارمندان صندوق بازنشستگی داده می‌شود.
سنوات ارفاقی می‌تواند پس از پرداخت کسورات یا بدون پرداخت کسورات برای افراد محاسبه شود.
سنوات ارفاقی را معمولا افراد زیر دریافت می‌کنند:
- جانبازان
- معلولین
- آزادگان
- متصدیان مشاغل سخت
- بازنشستگان آموزش و پرورش کودکان استثنایی
کلام آخر
در نهایت می‌توان نتیجه گرفت که سنوات یکی از حقوق اصلی کارمندان است که کارفرماها موظف‌اند در پایان هر سال، هر قرارداد یا پایان همکاری آن را برای کارمندان‌شان واریز کنند.
در این مطلب سعی کردیم به شما توضیح دهیم که سنوات چیست؟ نحوه محاسبه آن چگونه است؟ و شرایط دریافت آن به چه صورت است؟
