افراد در حوزه روانشناسی، فرصت‌های شغلی گوناگونی دارند و می‌توانند از راه‌های مختلفی کسب درآمد کنند. اگرچه عوامل زیادی از جمله سطح تحصیلات، موقعیت جغرافیایی، نوع کلینیک و… بر درآمد روانشناسان تاثیرگذار است اما بر اساس تعرفه سال جدید و گزارشات موجود در سایت‌های خبری می‌توان چنین نتیجه گرفت که روانشناسان به‌طور ماهانه از ۱ تا بیشتر از ۴۰ میلیون تومان درآمد دارند.
در این مطلب به‌طور مفصل به این موضوعات پرداختیم که روانشناسی چقدر درامد دارد؟ عوامل تاثیرگذار بر درآمد آن‌ها کدام است؟ یک روانشناس باید چه مهارت‌هایی داشته باشد؟ چه وظایفی دارد؟ و در نهایت، آینده شغلی روانشناسی چیست؟
روانشناسی چقدر درامد دارد؟
مانند همه مشاغل، میزان درآمد شغل روانشناسی نیز به عوامل گوناگونی از جمله موقعیت جغرافیایی، سطح تحصیلات، مهارت‌های مختلف، تعداد مراجعان، نوع کلینیک و… بستگی دارد و نمی‌توان حقوق دقیقی برای این شغل برآورد کرد. با این حال، بر اساس تعرفه خدمات مشاوره و روانشناسی در سال ۱۴۰۳ و گزارشات موجود در سایت‌های خبری گوناگون مانند برنا، روانشناسان می‌توانند از ۱ تا بیشتر از ۴۰ میلیون تومان درآمد ماهانه داشته باشند.
در این جدول میزان درآمد شغل روانشناسی در حوزه‌های مختلف را بررسی می‌کنیم:
| نام شغل | میزان درآمد | عوامل مؤثر بر درآمد |
| روانشناس بالینی | 15 تا 70 میلیون تومان | تخصص، تجربه و تعداد جلسات درمانی در ماه |
| روانشناسی عمومی (مشاور) | 6 تا 30 میلیون تومان | مشاوره‌های عمومی در مراکز خصوصی یا آنلاین |
| روانشناسی کودک | 8 تا 35 میلیون تومان | تعداد مراجعه‌کننده‌ها و نوع خدمات |
| روان درمانی شناختی رفتاری (CBT) | 15 تا 50 میلیون تومان | تعداد مراجعین |
| روان‌درمانگر روان‌کاوی (تحلیلی) | 20 تا 70 میلیون تومان | شهرت روانشناس و فعالیت در مراکز عمومی یا خصوصی |
| گروه‌درمانی | 7 تا 30 میلیون تومان | تعداد مراجعین و تعداد جلسات |
| مشاوره خانواده | 10 تا 40 میلیون تومان | میزان پیچیدگی روند درمانی |
| مشاوره شغلی | 6 تا 26 میلیون تومان | میزان فعالیت و تعداد مراجعین |
| هیپنوتراپی | 7 تا 30 میلیون تومان | تعداد مراجعین و جلسات |
| درمانگران EMDR | 15 تا 50 میلیون تومان | بر اساس نوع مشکلات مراجعین |
| مشاوره آنلاین | 5 تا 15 میلیون تومان | تعداد جلسات و تعداد مراجعین |
| مدرس دانشگاه روانشناسی | 7 تا 30 میلیون تومان | رتبه علمی، تعداد واحد‌های درسی و دانشگاه |
عوامل تاثیرگذار بر میزان درآمد روانشناس
وقتی صحبت از میزان درآمد روانشناسان می‌شود، باید در نظر داشت که چندین عامل کلیدی در تعیین حقوق این افراد تاثیر می‌گذارند. رایج‌ترین عوامل عبارتند از:
1_ سابقه کار
سابقه کار اولین عامل تاثیرگذار بر درآمد روانشناسان است. به این معنا که متخصصان با تجربه‌تر می‌توانند نسبت به کسانی که تازه کارشان را شروع کرده‌اند حقوق بیشتری دریافت کنند زیرا آن‌ها دانش، تخصص و تجربه بیشتری دارند و در نتیجه، مراجعان بیشتری خواستار مراجعه به آن‌ها می‌شوند.
2_ موقعیت جغرافیایی
تعرفه خدمات روانشناسی در شهرها و حتی مناطق مختلف، متفاوت است. برای مثال، روانشناسانی که در شهرهای بزرگ مانند تهران زندگی می‌کنند، درآمد بیشتری دارند نسبت به روانشناسانی که در شهرهای کوچک‌تر فعالیت می‌کنند. علاوه‌بر این، تعرفه روانشناسان در مناطق پایین شهر کمتر از مناطق بالاتر است. البته باید این نکته را در نظر گرفت، همان‌طور که تعرفه این شغل در شهرهای بزرگ‌تر بیشتر است، هزینه زندگی نیز در این شهرها بیشتر است.
3_ سطح تحصیلات
سطح تحصیلات بر درآمد شغل روانشناسی تاثیر مستقیم دارد. تعرفه خدمات روانشناسی برای افراد با مدرک دکتری بیشتر از افراد با مدرک کارشناسی ارشد است. علاوه‌بر این، داشتن گواهینامه‌های مختلف و گذراندن آموزش‌های تخصصی می‌توانند کسب درآمد این افراد را افزایش دهند زیرا این گواهینامه‌ها، تخصص افراد در یک زمینه خاص را بالا می‌برد.
ما در یک مقاله شغل های پردرآمد به غیر از روانشناسی را معرفی کرده‌ایم که برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.
4_ مهارت‌های مختلف
هرچه روانشناسان مهارت‌های بیشتری داشته باشند، درآمد بیشتری هم می‌توانند به دست آورند. به‌عنوان مثال یک روانشناس هم می‌تواند از راه درمانگری، هم برگزاری دوره‌ها و کارگاه‌های مختلف روانشناسی و هم از طریق تدریس در دانشگاه و… درآمد کسب کند.
5_ نوع کلینیک
محیط کار بر حقوق روانشناسان تاثیر می‌گذارد. به‌عنوان مثال روانشناسانی که در کلینیک‌های دولتی کار می‌کنند، درآمد کمتری دارند نسبت به روانشناسانی که در کلینیک‌های خصوصی کار می‌کنند زیرا تعرفه خدمات روانشناسی در کلینیک‌های دولتی و خصوصی متفاوت است.
وظایف یک روانشناس
وظیفه اصلی روانشناسان این است که به صورت روزانه افراد دارای مشکلات عاطفی، رفتاری، آموزشی، رشدی و… را ارزیابی و با آن‌ها کار می‌کنند.
اگر بخواهیم وظایف یک روانشناس را به‌طور دقیق‌تر بررسی کنیم، باید به موارد زیر اشاره کنیم:
- انجام ارزیابی‌های روان‌شناختی مانند گرفتن پرسشنامه، مصاحبه کردن با مراجع و…
- تشخیص اختلالات روانی بر اساس ارزیابی‌های انجام شده
- طراحی برنامه درمانی برای هر فرد به صورت جداگانه
- ارجاع به سایر بخش‌ها در صورت لزوم برای مراقبت یا درمان متناسب با شرایط فرد
- همکاری با سایر متخصصان بهداشت روان از جمله پرستاران و روان‌پزشکان برای ارائه یک برنامه درمانی جامع
- تهیه مستندات بالینی مراجع
- رعایت استانداردهای حرفه‌ای و اخلاقی
ما در مقاله بهترین شغل های رشته انسانی برای خانم ها، مشاغلی به غیر از روانشناسی را معرفی می‌کنیم که با فعالیت در آن‌ها می‌توانید درآمد خوبی داشته باشید. برای اطلاعات بیشتر به این مقاله مراجعه کنید.
مهارت‌های مورد نیاز یک روانشناس
در این قسمت، برخی از مهارت‌های مورد نیاز یک روانشناس را بررسی می‌کنیم:
1_ مهارت‌های ارتباطی
روانشناسی شغلی است که با مردم سروکار دارد؛ از این رو، مهم است که روانشناسان مهارت‌های ارتباطی قوی داشته باشند. اگر دوست دارید در آینده وارد این حوزه کاری شوید، باید بتوانید با افرادی که دارای مشکلات روانی، عاطفی و اجتماعی هستند، تعامل کنید. روانشناسان باید بتوانند به شیوه‌ای واضح و قابل فهم با مراجعان خود صحبت کنند، شنوندگان فعالی باشند و با آن‌ها همدلی کنند.
حتی اگر نمی‌خواهید به‌عنوان درمانگر کار کنید و به کارهای پژوهشی علاقه‌مند هستید، برای انتقال اطلاعات چه به صورت شفاهی و چه کتبی باید مهارت‌های ارتباطی داشته باشید.
بنابراین نتیجه می‌گیریم که مهارت‌های ارتباطی مانند چگونگی کنار آمدن با مشکلات، حل تعارضات، نحوه آرامش بخشیدن به افرادی که در حال تجربه یک بحران هستند، گوش دادن موثر مراجعان و… در حوزه روانشناسی بسیار ضروری است.
روانشناسی جزء انواع کار در خانه بدون سرمایه است که فقط با مهارت‌های ارتباطی قوی درآمد خوبی برایتان به ارمغان می‌آورد. ما در مقاله‌ای دیگر، شغل های مناسب خانگی بدون سرمایه را معرفی کرده‌ایم. شما برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.
2_ مهارت‌های پژوهشی
روانشناسانی که دوست دارند در حوزه‌های پژوهشی کار کنند، باید مهارت‌های تحقیقاتی خود را تقویت کنند مانند جمع‌آوری داده‌ها، انجام آزمایشات، تحلیل داده‌ها، نتیجه‌گیری و…
علاوه‌بر این، این افراد باید در ریاضی و آمار هم مهارت داشته باشند تا بتوانند داده‌ها را تفسیر کنند، احتمالات و همبستگی‌ها را حساب کنند و محاسبات مختلف آماری را انجام دهند. دانشجویان روانشناسی در طول سال‌های لیسانس و حتی فوق لیسانس ملزم به گذراندن دروس آمار هستند؛ این اتفاق فرصت خوبی برای آنهاست تا آمار را به خوبی یاد بگیرند.
حتی اگر یک روانشناس در حوزه‌های پژوهشی فعالیت نداشته باشد باید بتواند تحقیقات را بخواند تا از آخرین شواهد در زمینه کاری خود مطلع شود. آن‌ها همچنین برای نقد کردن اطلاعاتی غلطی که در رسانه‌ها یا سایر منابع غیرعلمی وجود دارد باید بتوانند از روش تحقیق‌های مختلف و تجزیه و تحلیل داده‌ها سر در آورند.
ما در یک مقاله بهترین شغل برای خانم ها را معرفی کرده‌ایم که روانشناسی هم جزو آنهاست. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید به این مقاله مراجعه کنید.
3_ مهارت خودآگاهی
با توجه به این‌که روانشناسان با افراد مختلفی کار می‌کنند، یکی دیگر از مهارت‌های مهم خودآگاهی است. این مهارت به خصوص زمانی اهمیت دارد که روانشناس از نظر فرهنگی شایسته درمانگری باشد و نسبت به شرایط زندگی فردی، باورها و ارزش‌های مراجعین حساس باشد.
علاوه‌بر این، خودآگاهی یعنی روانشناسان باید از ارزش‌ها، باورها و دیدگاه‌های خود آگاه باشند و در برابر دیدگاه‌های جدید و متفاوت انعطاف‌پذیر و پذیرا باشند.
4_ مهارت حل مسئله
حل مسئله یک مهارت مهم برای روانشناسان است. کمک به مراجعین برای حل چالش‌هایشان نیاز به خلاقیت دارد؛ از این رو، روانشناسان باید تلاش کنند و مطابق با نیازهای هر مراجع، خدمات خود را به آن‌ها ارائه دهند و زمانی که کارها به خوبی پیش نمی‌روند، قادر به حل مشکلات باشند. مهارت حل مسئله به خصوص هنگام ارزیابی علائم، تشخیص‌گذاری و طرح‌ریزی برنامه درمانی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
علاوه‌بر این، پژوهشگران حوزه روانشناسی نیز هنگام طرح سوالات پژوهشی و انجام آزمایشات به مهارت‌های حل مسئله نیاز دارند.
5_ مهارت مشاهده‌ای
توجه به رفتارهای ارادی و غیرارادی انسان‌ها از طریق مشاهده، یکی از مهارت‌های مهم روانشناسان است. یک روانشناس می‌تواند از طریق مشاهده زبان بدن، حالات چهره، الگوهای رفتاری، توجه به انتخاب کلمات و دیدن سایر سرنخ‌های ظریف، چیزهای زیادی در مورد مراجع بفهمد.
فقط این نکته را در نظر داشته باشید که گاهی زبان بدن و ارتباطات غیرکلامی در فرهنگ‌های مختلف متفاوت است و روانشناسان باید نسبت به این تفاوت‌ها حساس و آگاه باشند.
6_ مهارت‌های بین فردی
روانشناسان با همه نوع فردی و با افراد از هر نوع پیشینه‌ای کار می‌کنند؛ از این رو بسیار مهم است که توانایی همدلی و گوش دادن بدون قضاوت داشته باشند. در حقیقت یک روانشناس باید بتواند با افرادی که تجربیات زندگی متفاوتی دارند مانند افراد با قومیت‌های گوناگون، پیشینه‌های فرهنگی و مذهبی مختلف، هویت‌های جنسی متفاوت و… همدردی کنند.
توانایی همدلی کردن با ایجاد رابطه درمانی بین مراجع و درمانگر و شکل گرفتن اعتماد آن‌ها به یکدیگر همراه است؛ به خصوص اعتماد مراجع به درمانگر. مراجع باید به درمانگر خود اعتماد داشته باشد و باید احساس کند که می‌تواند جزئی‌ترین مسائل زندگی شخصی‌اش را به او بگوید. روانشناس نیز از این اطلاعات فقط باید در جهت سلامتی و رفاه مراجع استفاده کند؛ در غیر این صورت مهم‌ترین اخلاق حرفه‌ای در روانشناسی، یعنی اصل رازداری را زیر سوال می‌برد و به دلیل چنین اشتباهی حتی ممکن است شغلش را از دست بدهد.
7_ مهارت مطالعه کردن
عملکرد خوب در کلاس‌ها و حرفه روانشناسی نیاز به مطالعه فراوان و داشتن اطلاعات زیاد درباره موضوعات گوناگون دارد. در نتیجه روانشناسان باید مهارت‌های موثر مطالعه کردن را در خودشان تقویت کنند.
مهارت مطالعه کردن شامل ایجاد عادات موثر مطالعه، فاصله‌گذاری بین ساعات مطالعه، یادداشت‌برداری در کلاس و… است. یکی از راه‌های تقویت این مهارت، ثبت‌نام در کلاس مهارت‌های مطالعه یا استفاده از منابع کمک آموزشی موجود در دانشگاه یا مدرسه است.
8_ مهارت مرز گذاری
تعیین و حفظ مرزهای سالم یکی از مهارت‌های حیاتی روانشناسان است. برای مثال آن‌ها نباید بیش از حد در مورد خود و زندگی‌شان افشاسازی کنند و باید تمام تمرکزشان روی مراجع و مشکلات او باشد. همچنین روانشناسان باید حد و مرزهایی را با مراجعین‌شان تعیین کنند تا بیش از حد درگیر مسائل آن‌ها نشوند و تحت تاثیر احساسات آن‌ها قرار نگیرند.
مهارت مرز گذاری و حفظ مرز با مراجع برای رابطه درمانی مفید است و اثربخشی درمان را بالا می‌برد.
یک روانشناس در چه جاهایی می‌تواند کار کند؟
مکان‌های رایجی که روانشناسان و درمانگران می‌توانند در آن‌جا کار کنند عبارتند از:
- کلینیک‌های روانشناسی و سلامت روان
- کلینیک‌های اعتیاد
- درمانگاه‌های دولتی
- بیمارستان‌های اعصاب و روان
- مطب پزشکان و روان‌پزشکان
- مدارس و دانشگاه‌ها
- زندان‌ها و مراکز اصلاح و تربیت
- شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف جهت ارزیابی روانی کارمندان، در بخش بازاریابی و…
- در مراکز تحقیقاتی و پژوهشی
آینده شغلی روانشناسی
پیش‌بینی می‌شود که به‌طور کلی استخدام روانشناسان تا سال ۲۰۳۲ حدود ۶٪ رشد می‌کند. البته این عدد را برای روانشناسان بالینی حدود ۱۱٪ تخمین زده‌اند زیرا نیاز روزافزون به خدمات بهداشت روان در تمام جمعیت‌ها از جمله کودکان، زوجین، خانواده‌ها، سالمندان و…، منجر به افزایش تقاضا برای کمک از روانشناسان در آینده می‌شود.
کلام آخر
نتیجه می‌گیریم که روانشناسی یک شغل جذاب و چالش برانگیز است و داشتن مهارت‌های مورد نیاز به موفقیت شما در این حوزه کمک می‌کند. همچنین در پاسخ به این سوال که “روانشناسی چقدر درامد دارد” گفتیم با در نظر گرفتن عوامل تاثیرگذار، درآمد ماهیانه این افراد می‌تواند از ۱ تا بیش از ۴۰ میلیون تومان متغیر باشد.
منابع:
