امروزه کسب و کارها دائما به دنبال راه‌های نوآورانه‌ای برای جذب کارمندان، افزایش بهره‌وری آن‌ها و ایجاد یک محیط کاری مثبت هستند. در این حیطه، یکی از بهترین ابزارها، بازی سازی یا گیمیفیکیشن در مدیریت منابع انسانی است.
گیمیفیکیشن استراتژی است که با هدف بهینه‌سازی فرآیندهای منابع انسانی، بهبود محیط کار و افزایش بهره‌وری، از ابزارهای تفریحی استفاده می‌کنند. به این ترتیب، بخش‌های منابع انسانی می‌توانند از گیمیفیکیشن برای بهبود فرآیندهای استخدام، آموزش و روابط میان سازمان و کارکنان بهره‌مند شوند.
در این مقاله از سایت کار از ما به‌طور مفصل درباره گیمیفیکیشن در منابع انسانی صحبت می‌کنیم.
گیمیفیکیشن در منابع انسانی به چه معناست؟
گیمیفیکیشن یعنی استفاده از مکانیک بازی در حیطه‌های کاری برای تشویق کارمندان و توسعه رفتارهای خاص.
گیمیفیکیشن یکی از استراتژی‌های مورد استفاده در کسب و کارها است که برای افزایش مشارکت و حفظ کارمندان، عناصری شبیه به بازی را در فرآیندهای تجاری ادغام می‌کنند. در واقع گیمیفیکیشن همان اصولی را در فرایند کار اعمال می‌کند که افراد را به بازی‌های تفریحی مانند فوتبال، شطرنج و… جذب می‌کند.
طبق تحقیقات مختلف، گیمیفیکیشن راهی برای تغییر یادگیری و پرورش خلاقیت و نوآوری در محل کار است. (منبع: ifeelonline)
گیمیفیکیشن در منابع انسانی یعنی کاربرد عناصر بازی مانند مثل پاداش و رقابت در جنبه‌های مختلف عملکرد منابع انسانی برای ایجاد انگیزه و مشارکت کارمندان، ارتقای عملکرد آن‌ها و دستیابی به اهداف سازمانی.
به‌طور خلاصه، گیمیفیکیشن در منابع انسانی اغلب برای موارد زیر به کار برده می‌شود:
- تقویت مشارکت و همکاری کارمندان
- ساده‌سازی فرآیند آنبوردینگ (آشناسازی نیروهای جدید با سازمان)
- ترویج نوآوری
- افزایش عملکرد کارکنان
- افزایش اثربخشی برنامه‌های آموزشی و توسعه
- بهبود شیوه‌های استخدام
بنابراین گیمیفیکیشن در منابع انسانی می‌تواند برای دستیابی به اهداف مختلفی مانند افزایش انگیزه کارکنان، پرورش فرهنگ مثبت شرکت، اصلاح رفتار، افزایش بهره‌وری و… اجرا شود.
روش‌های گیمیفیکیشن شامل سیستم پاداش یا امتیازدهی، ایجاد رقابت، ایجاد چالش، افزایش حقوق و… در فعالیت‌هایی مانند استخدام، آموزش، بررسی عملکرد و ارتقای مشارکت کارمندان است.
در نهایت، گیمیفیکیشن با هدف استفاده از ماهیت انسان و ترغیب کارکنان به مشارکت در یادگیری و انجام وظایف محل کار است که می‌تواند یک کسب و کار را ارتقا دهد و به کارمندان انگیزه دهد تا با تمرکز بیشتری کار کنند و سرانجام این عوامل منجر به افزایش تعامل، حفظ و بهره‌وری کارمندان می‌شود.
- بیشتر بخوانید: منابع انسانی در استارتاپ
- بیشتر بخوانید: شریک تجاری منابع انسانی
- بیشتر بخوانید: مدل های مدیریت منابع انسانی
- بیشتر بخوانید: منابع انسانی داده محور چیست
گیمیفیکیشن در منابع انسانی چه کاربردی دارد؟
گیمیفیکیشن در مدیریت منابع انسانی کاربردهای زیادی دارد که شامل موارد زیر است:
1_ فرآیند آنبوردینگ
فرایند آنبوردینگ همان فرایند آشناسازی کارمندان جدید با محیط کار است و از گیمیفیکیشن می‌توان برای جذاب‌تر کردن این فرایند استفاده کرد. کارمندان جدید می‌توانند آموزش‌ها، آزمون‌ها و چالش‌ها را در قالب بازی انجام دهند.
به‌عنوان مثال فرض کنید یک سازمان به جای ارائه یک راهنمای رسمی به کارمندان جدید، فرایند آنبوردینگ را در قالب بازی پیش می‌برد. مثلا در این بازی، هر کارمند یک شخصیت مجازی دارد که این شخصیت با انجام ماموریت‌های مختلفی چون آشنایی با همکاران، دریافت آموزش‌های لازم، شرکت در جلسات و… می‌تواند امتیاز کسب کند و با امتیازهایش پاداش بگیرد.
2_ استخدام
با استفاده از استراتژی گیمیفیکیشن می‌توان فرآیند استخدام را با عناصر سرگرم‌کننده‌ای مانند مسابقه، برای کارمندان به یک فرآیند هیجان‌انگیز تبدیل کرد.
مثلا تصور کنید یک شرکت به دنبال استخدام طراح گرافیست است. این شرکت به‌جای انجام مصاحبه‌های رسمی برای استخدام، یک پلتفرم آنلاین در اختیار نامزدها قرار می‌دهد و از آن‌ها می‌خواهد تا از بین طرح‌های پیشنهادی، یکی را انتخاب و طراحی کنند. سپس مدیران استخدام طراحی نامزدها را بررسی، بهترین آن را انتخاب و آن فرد را استخدام می‌کنند.
3_ آموزش و توسعه
برای تشویق کارمندان به کسب مهارت یا دانش جدید می‌توان برنامه‌های آموزشی را با گیم ادغام کرد.
مثلا فرض کنید یک شرکت می‌خواهد نرم‌افزار جدیدی به کارمندان خود آموزش دهد. شرکت تصمیم می‌گیرد برای این آموزش، یک سیستم امتیازدهی طراحی کند که هر کارمند با طی کردن مراحل مختلف آموزش مانند شرکت در کلاس‌ها، انجام تمرین‌ها و…، امتیاز کسب کند و به ازای هر عدد مشخصی از امتیازها، جایزه‌های مختلفی بگیرد مانند تخفیف‌های ویژه، مرخصی با حقوق، ناهار رایگان و…
طبق نظرسنجی‌های انجام‌شده توسط TalentLMS، حدود ٪۳۳ از کارمندان می‌خواستند در فرایند آموزش آن‌ها از استراتژی‌های گیمیفیکیشن بیشتری استفاده شود، ۸۳٪ از کارمندانی که در آموزش‌شان از استراتژی گیمیفیکیشن استفاده می‌شد، انگیزه بیشتری داشتند و ۸۹٪ از کارمندان گفتند که اگر در کارشان از استراتژی گیمیفیکیشن بیشتری استفاده شود، بهره‌وری بیشتری خواهند داشت.
4_ مدیریت عملکرد
همچنین هنگام بررسی عملکرد و تعیین هدف برای کارمندان می‌توان از استراتژی گیمیفیکیشن استفاده کرد.
به‌عنوان مثال، کارمندان می‌توانند اهداف خود را در یک پلتفرم گیمیفیکیشن تنظیم و پیگیری کنند و در صورت دستیابی به هدف، جوایزی کسب کنند یا از آن‌ها تقدیر و تشکر شود.
مثلا مدیر به کارشناسان فروش می‌گوید که باید تا ماه دیگر فروش کل را ۲۰٪ افزایش دهند. برای رسیدن به این هدف، هر کارمند با هر فروشی که انجام می‌دهد یک امتیاز می‌گیرد و در آخر ماه بر اساس امتیازهایی که دریافت کرده است، می‌تواند پاداش نقدی بگیرد.
5_ افزایش مشارکت کارمندان
سیستم گیمیفیکیشن را می‌توان برای افزایش مشارکت کارمندان نیز به‌کار برد.
مثلا یک سازمان می‌تواند برای تشویق کارکنان به شرکت در یک پروژه نسبتا سخت، پاداش‌های مختلفی برای شرکت‌کنندگان در نظر بگیرد مثل بلیط کنسرت.
6_ پاداش‌دهی و قدردانی
یکی دیگر از کاربردهای گیمیفیکیشن در مدیریت منابع انسانی، ایجاد یک سیستم پاداش‌دهی، انگیزشی و قدردانی برای کارمندان است.
مثلا سازمانی هر ماه یک چالش برای کارمندان تعیین می‌کند مانند خواندن یک کتاب مرتبط با حوزه کاری، سپس به کارمندانی که چالش را انجام دادند، جایزه می‌دهد مثل کارت تخفیف برای شرکت در یک دوره آموزشی.
7_ بازخورد به کارمندان
ارائه بازخوردهای سازنده یکی از روش‌های مهم برای بهبود عملکرد کارمندان است و از آن‌جایی که استفاده از گیمیفیکیشن در منابع انسانی فرایندها را جذاب‌تر می‌کند، پس بازخورد دادن با استفاده از گیمیفیکیشن می‌تواند فرایند بازخورد را بسیار موثرتر کند.
مثلا کارفرما تصمیم می‌گیرد هر ماه عملکرد کارمندان را ارزیابی کند و به عملکرد آن‌ها یک رنگ بدهد. رنگ سبز یعنی خیلی خوب، رنگ زرد یعنی عملکرد باید بهتر شود و رنگ قرمز یعنی کارمند نیاز به دریافت آموزش دارد.
این ایده همچنین فرهنگ بازخورد دادن را در یک سازمان تقویت می‌کند.
8_ تیم‌سازی
همچنین می‌توان برای بهبود همکاری و مشارکت کارمندان در تیم، از گیمیفیکیشن استفاده کرد.
مثلا کارفرما متوجه می‌شود که اعضای تیم در هماهنگی با یکدیگر ضعیف هستند؛ در نتیجه تصمیم می‌گیرد هماهنگی این افراد را با بازی‌های مختلفی مثل ساخت لگو، تقویت کند.
- بیشتر بخوانید: سیستم اطلاعات منابع انسانی
- بیشتر بخوانید: ارتقای شغلی
- بیشتر بخوانید: شرایط احراز شغل کارشناس منابع انسانی
مزایای استفاده از گیمیفیکیشن در منابع انسانی
استفاده از روش گیمیفیکیشن در مدیریت منابع انسانی، جایگزینی برای روش‌های سنتی است که به‌طور متفاوتی اطلاعات را ارائه می‌دهد، آموزش را توسعه می‌بخشد و کسب دانش را تسهیل می‌کند. به این ترتیب، استفاده از این استراتژی مزایای متعددی برای سازمان‌ها دارد از جمله:
1_ افزایش انگیزه کارمندان
اجرای تکنیک‌های مبتنی بر بازی در سازمان، سطح استرس کارمندان را پایین می‌آورد و آن‌ها را ترغیب می‌کند تا برای افزایش یادگیری، وظایف خود را با دقت و حتی کارهای بیشتری هم انجام دهند. در نتیجه گیمیفیکیشن در منابع انسانی باعث می‌شود که کارمندان برای انجام کارهای یکنواخت و خسته‌کننده، انگیزه بیشتری داشته باشند.
2_ توسعه مهارت‌ها
تکنیک‌های گیمیفیکیشن با ارائه بازی و چالش، یادگیری دانش جدید را تسهیل می‌بخشند. بنابراین استراتژی‌های گیمیفیکیشن در منابع انسانی می‌توانند به کارکنان کمک کنند تا مهارت‌های مرتبط با شغل‌شان را از طریق حل مسئله، تصمیم‌گیری و مشارکت، توسعه و بهبود بخشند.
3_ افزایش مشارکت کارمندان
گیمیفیکیشن با جذاب‌تر و چالش‌برانگیز کردن کارها، کارکنان را به مشارکت بیشتر تشویق می‌کند و این به نوبه خود منجر به افزایش حفظ کارمندان با استعداد در شرکت‌ها و شکل‌گیری محیط کاری مثبت می‌شود.
4_ ارائه فوری بازخورد
سیستم‌های گیمیفیکیشن اغلب خیلی زود به فعالیت‌های کارمندان بازخورد می‌دهند و به آن‌ها این فرصت را می‌دهند تا به سرعت از نحوه پیشرفت و زمینه‌های بهبود در وظایف‌شان آگاه شوند.
5_ ایجاد یک محیط مشارکتی
گیمیفیکیشن در منابع انسانی با ترویج رقابت دوستانه و کار تیمی برای دستیابی به اهداف سازمان، همکاری بین کارمندان را تقویت می‌کند و در نهایت بهره‌وری کارکنان بالا می‌رود.
- بیشتر بخوانید: کوچینگ مدیران
- بیشتر بخوانید: بهترین کتاب مدیریت منابع انسانی
- بیشتر بخوانید: تفویض اختیار
نحوه اجرای گیمیفیکیشن در مدیریت منابع انسانی
برای ایجاد سیستم گیمیفیکیشن در مدیریت منابع انسانی، چهار روش موثر وجود دارد که می‌تواند طبق آن‌ها عمل کنید:
1_ یک استراتژی طراحی کنید
متخصصان منابع انسانی برای اجرای گیمیفیکیشن، قبل از هر چیز باید هدف دقیق آن را مشخص کنند. به‌عنوان مثال می‌توانند به این سوالات پاسخ دهند:
- کارمندان هدف ما دقیقا چه کسانی هستند؟
- هدف ما از اجرای این فرآیند، برانگیختن چه نوع رفتاری در کارمندان است؟
- چگونه گیمیفیکیشن می‌تواند باعث رشد و توسعه فردی کارمندان شود؟
- کدام فرآیندهای منابع انسانی باید شامل گیمیفیکیشن شوند؟
یک استراتژی موثر باید به‌طور مداوم انگیزه کارمندان را برای بهبود عملکرد، توسعه یادگیری و حفظ بلندمدت، بالا ببرد.
2_ گیمیفیکیشن باید مفید باشد
به یاد داشته باشید که گیمیفیکیشن باید تعامل کارمندان را افزایش دهد، نه این‌که آن را از بین ببرد. بنابراین هدف هر دوره گیمیفیکیشن باید چالش‌برانگیز و در عین حال برای کارمندان قابل انجام باشد.
متخصصان منابع انسانی حتی می‌توانند از کارمندان بخواهند به این فرایند بازخورد دهند و نظرشان را با آن‌ها در میان بگذارند تا مطمئن شوند که روش‌های گیمیفیکیشن واقعا انگیزه آن‌ها را بالا می‌برد.
3_ اهداف هوشمندانه‌ای تعیین کنید
کارل کاپ تاکید می‌کند که گیمیفیکیشن باید هدف داشته باشد. او می‌گوید:
تعیین هدف برای گیمیفیکیشن، با نتایج قابل اندازه‌گیری همراه است.
او همچنین پیشنهاد می‌کند گیمیفیکیشن باید اهداف کوچکی که به یک هدف بلندمدت ختم می‌شوند را با یکدیگر ادغام کند تا کارمندان تشویق شوند به تدریج مهارت‌ها و سطح دانش خود را افزایش دهند.
4_ گیمیفیکیشن را به‌طور منظم ارزیابی کنید
متخصصان منابع انسانی باید به‌طور مکرر روش‌های گیمیفیکیشن را ارزیابی کنند تا مطمئن شوند که این روش‌ها با اهداف تجاری هماهنگ هستند.
این ارزیابی‌ها متخصصان HR را قادر می‌سازد تا برنامه گیمیفیکیشن را بهبود بخشند و بتوانند به‌طور مداوم به کارمندان هدف، انگیزه دهند.
کلام آخر
گیمیفیکیشن در مدیریت منابع انسانی روشی است که کارهای غیر جذاب در محل کار را سرگرم‌کننده‌تر می‌کند و به آن‌ها سرزندگی می‌بخشد. این یک راه خلاقانه برای تقویت تعامل کارمندان، ترویج یادگیری در شرکت، پرورش فرهنگ سازمانی مثبت و در نهایت، ارتقای کسب و کارها است.
منابع:
