کوچینگ مدیران یک فرایند قدرتمند و تحول‌آفرین است که با افزایش مهارت‌ها و توانایی‌های مدیران، به آن‌ها کمک می‌کند تا به پتانسیل کامل خود به‌عنوان یک مدیر، دست یابند.
مدیرانی که از این فرایند استفاده می‌کنند، با توسعه مهارت‌هایشان مانند مهارت‌های ارتباطی، انتقادی و…، محیط کاری مثبتی ایجاد می‌کنند و به موفقیت فردی و حرفه‌ای می‌رسند.
در این مقاله از کار از ما ابتدا به این می‌پردازیم که کوچینگ مدیران به چه معناست و سپس مزایا، مهارت‌ها و فرایند آن را بررسی می‌کنیم.
کوچینگ مدیران به چه معناست؟
کوچینگ مدیران فرایند پویایی‌ست که هدف آن ارتقای مهارت‌ها، توانایی‌ها و عملکرد افراد در موقعیت‌های شغلی مدیریتی و رهبری است. این فرایند به ایجاد یک محیط کاری مثبت کمک می‌کند و باعث موفقیت فردی و تیمی می‌شود.
کوچینگ مدیران مشارکت مشترکی است بین یک کوچ (مربی) و یک مدیر با هدف به حداکثر رساندن پتانسیل مدیر، غلبه بر چالش‌ها و موانع در مسیر حرفه‌ای و دستیابی به موفقیت سازمانی. در واقع کوچینگ مدیران از طریق راهنمایی، پشتیبانی و توسعه مهارت‌ها، افراد را قادر می‌سازد تا به مدیران کارآمدتر و تاثیرگذارتری تبدیل شوند.
فرایند کوچینگ مدیران یک فضای امن و محرمانه‌ای برای مدیران فراهم می‌کند تا در مورد نقاط قوت و ضعف خود فکر کند، دیدگاه‌های جدیدی را بررسی کنند و برای غلبه بر محدودیت‌ها و موانعی که ممکن است روزی با آن‌ها مواجه شوند، راهکارهایی توسعه دهند. بنابراین کوچینگ مدیران با تمرکز بر نیازها، آرزوها و اهداف منحصر به فرد یک مدیر، فراتر از آموزش‌های سنتی یا مربیگری است.
همچنین باید به این موضوع مهم اشاره کنیم که کوچینگ مدیران بر کل سازمان تاثیر می‌گذارد. برای مثال، هنگامی که مدیران تحت آموزش قرار می‌گیرند، نه تنها از نظر شخصی رشد می‌کنند بلکه بر کارمندان خود نیز تاثیر مثبت می‌گذارند یا مهارت و بینش‌هایی که از طریق کوچینگ به دست می‌آیند منجر به بهبود عملکرد، افزایش مشارکت و فرهنگ سازمانی مثبت می‌شوند؛ به این ترتیب، کوچینگ مدیران با توانمندسازی مدیران در تمام سطوح و پرورش فرهنگ بهبود و توسعه مستمر، به موفقیت سازمانی کمک می‌کند.
- بیشتر بخوانید: بهترین کتاب مدیریت منابع انسانی
- بیشتر بخوانید: تفویض اختیار
- بیشتر بخوانید: مدل grow کوچینگ
مزایای کوچینگ مدیران چیست؟
اجرای فرایند کوچینگ مدیران در یک سازمان، می‌تواند برای همه مفید باشد و با مزایای زیادی همراه است از جمله:
1_ افزایش بهره‌وری
برای هیچ مدیری آسان نیست که بین حجم عظیمی از مسئولیت‌هایش تعادل برقرار کند. مدیران باید به‌طور موثر زمانشان را مدیریت کنند، انتظارات کارمندان را برآورده کنند، در کارهای گروهی مشارکت کنند و… که در نهایت همه این کارها منجر به افزایش بهره‌وری می‌شود.
بهره‌وری بیشتر چیزی است که فرایند کوچینگ مدیران به سازمان‌ها ارائه می‌دهد.
2_ تقویت خودآگاهی
یکی از اهداف اصلی کوچینگ مدیران، افزایش خودآگاهی است. یک مربی ماهر به مدیران کمک می‌کند تا درک عمیقی از سبک مدیریتی، ارزش‌ها، باورهای خود و همچنین تاثیر آن‌ها بر دیگران به دست آورند. سرانجام با کشف نقاط قوت و ضعف در این فرایند، مدیران به رهبران معتبرتر و تاثیرگذارتری تبدیل می‌شوند.
خودآگاهی همچنین نقش مهمی در بهبود روابط بین فردی، بهبود همکاری و ایجاد یک محیط کاری مثبت دارد. مدیران بدون خودآگاهی کافی ممکن است به‌طور نادرست مسائل را قضاوت کنند یا توانایی‌های خود را دست کم بگیرند و این اتفاق می‌تواند بر کل سازمان تاثیر منفی بگذارد.
3_ جذب افراد بااستعداد
یکی دیگر از مزایای کوچینگ مدیران این است که استعداد کارمندان و مدیران را توسعه می‌دهد و این امر باعث افزایش شهرت شرکت و در نتیجه جذب افراد با استعدادتر به سازمان می‌شود.
4_ رفاه بهتر
مدیر بودن با استرس زیادی همراه است زیرا مدیران مسئولیت‌های زیادی برعهده دارند که باید آن‌ها را به‌خوبی انجام دهند. اما زمانی اوضاع بدتر می‌شود که منابع سازمان کم باشند یا در دسترس نباشند. این اتفاق احساس رفاه و رضایت شغلی آن‌ها را کاهش می‌دهد اما فرایند کوچینگ مدیران، این مسائل را به‌طور کامل بررسی و به آن‌ها رسیدگی می‌کند.
5_ نوآوری و سازگاری
یکی دیگر از مزایای کوچینگ مدیران این است که استقلال مدیران را تقویت می‌کند و آن‌ها را آماده می‌کند تا با تغییرات گوناگون سازگار شوند و برای مشکلات، راه‌حل‌های نوآورانه‌ای پیدا کنند.
در هر سازمانی، سازگار بودن بسیار مهم و یکی از عوامل کلیدی موفقیت است.
6_ بهبود مهارت‌های ضروری
کوچینگ مدیران این فرصت را برای مدیران فراهم می‌کند تا مهارت‌های خود را بهبود بخشند. در واقع یک مدیر پس از گذراندن یک دوره کوچینگ می‌تواند به مدیر بهتری تبدیل شود.
این مهارت‌ها می‌تواند شامل هر چیزی باشد از جمله مهارت‌های ارتباطی، حل مسئله، تفکر انتقادی، مدیریت زمان، تصمیم‌گیری، تفویض اختیار و… که همه این مهارت‌ها برای ایجاد یک تیم سازنده و موفقیت در کسب و کار ضروری هستند.
مدیران از طریق مداخلات هدفمند کوچینگ، این مهارت‌ها را به دست می‌آورند، در صورت لزوم آن‌ها را اصلاح می‌کنند، با کمک این مهارت‌ها یاد می‌گیرند از چالش‌های پیچیده عبور کنند، تصمیمات آگاهانه‌تری بگیرند و به موفقیت شغلی برسند.
7_ رشد بیشتر
از آن‌جایی که کوچینگ بر توسعه توانایی مدیران در همه سطوح تمرکز دارد، افزایش رشد و توسعه یکی از مزایای کوچینگ است. این مزیت به مدیران کمک می‌کند تا در شغلشان بهتر عمل کنند و برای جایگاه‌های شغلی بالاتر آماده شوند.
8_ بهبود اعتماد به نفس
هر مدیری برای داشتن عملکرد مطلوب نیاز به اعتماد به نفس دارد. نداشتن اعتماد به نفس ممکن است منجر به مشکلات بلندمدتی شود و کل سازمان را تحت تاثیر قرار دهد.
کوچینگ مدیران به مدیران کمک می‌کند تا با مسائل چالش‌برانگیز مقابله کنند. رشد بیشتر، با اعتماد به نفس بیشتر حاصل می‌شود.
9_ موفقیت بیشتر
مدیران با برنامه کوچینگ می‌توانند موفقیت بیشتری را تجربه کنند. به‌عنوان مثال، کوچینگ به افراد کمک می‌کنند تا بهتر در گروه مشارکت کنند؛ این مشارکت باعث دستیابی سریع‌تر به اهداف سازمان، افزایش شهرت سازمان و در نتیجه موفقیت شغلی می‌شود.
10_ بهبود نقش‌های مدیریتی
نقش‌های مدیریتی شامل دستیابی به اهداف سازمان و داشتن روابط سازنده با کارمندان است که کوچینگ مدیران باعث بهبود این نقش‌ها می‌شود. در نتیجه، این به مدیران کمک می‌کند تا به جایگاه‌های شغلی بالاتری دست یابند.
مدیر خوب بودن یعنی مدیریت اثربخشی منابع و مدیریت خوب کارمندان سازمان.
- بیشتر بخوانید: کارشناس منابع انسانی
- بیشتر بخوانید: فرهنگ سازمانی چیست
- بیشتر بخوانید: شایستگی چیست
مهارت‌های کوچینگ مدیران
برای این‌که یک مدیر موفق باشید، باید مهارت‌های ضروری در خود پرورش دهید. ۷ مهارت ضروری وجود دارد که افراد می‌توانند در کوچینگ مدیران آن‌ها را توسعه دهند. این مهارت‌ها عبارتند از:
1_ گوش دادن فعال
گوش دادن فعال به مدیران کمک می‌کند تا روابط بهتری با کارمندان سازمان داشته باشند و بهتر آن‌ها را درک کنند.
گوش دادن فعال یعنی تمرکز کامل، گوش دادن با تمام حواس، پرسیدن سوالات باز پاسخ و توجه به نشانه‌های غیرکلامی مخاطب. در واقع شما باید به جای گوش دادن برای پاسخ دادن، گوش دهید تا بیشتر مخاطبتان را بفهمید و درک کنید. در نتیجه گوش دادن فعال، کارمندان احساس می‌کنند شنیده شدند و مورد حمایت قرار گرفتند.
2_ پرسشگری قدرتمند
مدیری که مهارت پرسشگری قدرتمند دارد، با سوالات باز پاسخ به کارمندانش کمک می‌کند تا عمیق‌تر فکر کنند، بیشتر به کاوش بپردازند، بینش بیشتری پیدا کنند و راه‌حل‌های بهتری برای مسائلشان پیدا کنند.
3_ تعیین هدف
کوچینگ مدیران به افراد کمک می‌کند تا اهداف شفاف و قابل دستیابی و برنامه‌های عملی برای رسیدن به اهدافشان را تعیین کنند. در واقع مدیران باید خودشان این مهارت را داشته باشند تا بتوانند چگونگی تعیین اهداف، شناسایی مراحل رسیدن به هدف و برنامه‌ریزی زمانی را به کارکنانشان هم یاد دهند.
از طریق یک سری مکالمات و تمرینات ساختاریافته، مربیان به مدیران کمک می‌کنند تا اهداف بزرگ خود را به مراحل کوچک‌تر و قابل مدیریت‌تر تقسیم کنند.
4_ پاسخگویی
پاسخگویی یعنی مدیران مسئولیت اهدافی که تعیین می‌کنند را برعهده می‌گیرند و متعهد به انجام اقدامات لازم برای دستیابی به آن‌ها هستند.
مدیران پاسخگو متمرکزتر، با انگیزه‌تر، ریسک‌پذیرتر و در مسیر رسیدن به اهدافشان پایدارتر هستند. همچنین این افراد راحت‌تر از مناطق امن خود بیرون می‌آیند و از فرصت‌های یادگیری برای پیشرفت شخصی و حرفه‌ای، بیشتر استقبال می‌کنند.
5_ ایجاد اعتماد و ارتباط
مهارت‌های ایجاد ارتباط موثر برای مدیران حیاتی است و کوچینگ مدیران نقش مهمی در ارتقای این مهارت‌ها دارد. مربیان به مدیران کمک می‌کنند تا توانایی خود را برای گوش دادن فعال، پرسیدن سوالات قدرتمند، ارائه بازخوردهای سازنده، بیان انتظارات خود به‌طور شفاف و… بهبود بخشند.
مهارت‌های ارتباطی مدیران را قادر می‌سازد تا با اعضای تیم خود روابط موثری ایجاد کنند، فرهنگ گفتگوی باز و صادقانه را پرورش دهند و تعارض‌ها را به‌طور موثر حل کنند.
مدیران با تقویت مهارت‌های ارتباطی خود می‌توانند تیم منسجم‌تر و با عملکرد بهینه‌تری ایجاد کنند که با چشم‌انداز و اهداف سازمان هم همسو باشند.
6_ ارائه بازخوردهای سازنده
ارائه بازخوردهای موثر و سازنده برای رشد کارمندان بسیار مهم است. بنابراین مدیران باید بازخوردهای خود را به شیوه‌ای خاص و سازنده ارائه دهند، بر رفتارها و نتایج تمرکز داشته باشند و برای بهبود عملکرد آن‌ها، پیشنهادهایی ارائه دهند.
بازخورد مثبت نظری است که هم شامل ارائه جنبه‌های مثبت و هم شامل اشاره به زمینه‌های بهبود می‌شود. همچنین مدیران باید مطمئن شوند که کارمندان، بازخورد و هدف نهایی مورد نظر را به‌درستی درک کرده‌اند.
7_ ایجاد انگیزه
مدیران باید بتوانند روی توانمندسازی و ایجاد انگیزه در کارمندان خود تمرکز کنند تا کارمندان مسئولیت‌پذیرتر شوند و برای انجام کارها، بهترین تلاششان را بکنند.
مدیران برای ایجاد انگیزه باید در شناسایی و استفاده از نقاط قوت افراد به آن‌ها کمک کنند، به کارمندان استقلال دهند و فرهنگ سازمانی مثبتی را پرورش دهند.
- بیشتر بخوانید: مدل شایستگی چیست
- بیشتر بخوانید: شایستگی شغلی چیست
- بیشتر بخوانید: ارزیابی عملکرد
فرایند کوچینگ مدیران
روند کوچینگ مدیران به شرح زیر است:
1_ جلسه اول
در این جلسه مربی در مورد روش‌ها و تجربیات این فرآیند صحبت می‌کند و مدیر خلاصه‌ای از اهدافش را ارائه می‌دهد.
در این جلسه علاوه‌بر مربی و مدیر، متخصص منابع انسانی (HR) نیز حضور دارد زیرا او مسئول هماهنگ کردن این فرایند است.
2_ هدف‌گذاری
این مرحله به شکل یک بحث عمیق است. مدیر در مورد زمینه‌هایی که می‌خواهند در آن‌ها پیشرفت کند و موانع و چالش‌های موجود در مسیرش صحبت می‌کند.
هدف این مرحله، تهیه لیستی از مهارت‌هایی است که قصد دارید آن‌ها را توسعه دهید. یک مربی متخصص در این مرحله هیچ قضاوتی نمی‌کند و در طول این تعامل در مورد چگونگی تعیین پیشرفت تصمیم می‌گیرد.
3_ کوچینگ
کوچینگ در محل کار بر اساس پرسش و پاسخ است زیرا مهارت‌های ارتباطی مدیر در حال توسعه‌اند. در این مرحله، مربی ممکن است از مدیر سوالات زیر را بپرسد:
- چرا این کار را انجام دادید و آیا از نتیجه آن راضی بودید؟
- نتیجه ایده‌آل چیست؟
- اطرافیان شما چه تاثیری بر عملکردتان دارند؟
در این مرحله مربی سوالات بازپاسخ می‌پرسد زیر به جواب‌های زیاد نیاز دارد.
4_ ارزیابی
در نیمه و پایان فرایند، هر دو طرف باید فرایند را ارزیابی کنند و ببینند آیا به اهدافی که در ابتدای مسیر تعیین شده بود رسیده‌اند یا نه. این کار راهی است برای بهبود برنامه‌های آینده و تصمیم‌گیری در مورد نیاز به تحقیق و توسعه بیشتر.
کلام آخر
همه مدیران برای داشتن عملکرد موثرتر، دستیابی به اهداف و در نتیجه رسیدن به موفقیت سازمان، به کوچینگ مدیران نیاز دارند و در این فرایند، مهارت‌های ضروری به مدیران یاد داده می‌شود که برای موفقیت در کارشان باید آن‌ها را توسعه دهند از جمله مهارت گوش دادن فعال، ایجاد روابط مورد اعتماد، ارائه بازخوردهای سازنده و…
منابع:
